Wie is wie in de strijd tegen Israël? ‘Aanval Hamas is volstrekt legitiem’ | Buitenland
Raketten, moorden en vergelding. Meer dan duizend doden vielen er al, aan beide kanten, sinds Hamas zaterdag een gigantische aanval lanceerde tegen Israël. En het einde van het geweld is nog lang niet in zicht. Wie is wie in het slepende battle met Israël?
Hamas
Hamas (letterlijk: enthousiasme, vuur, fanatisme) is een extremistische Palestijnse organisatie die sinds 2007 de dienst uitmaakt in de Gazastrook. De groep is opgericht in 1987 en heeft nauwe banden met de Moslimbroederschap, een politiek-religieuze beweging die in verschillende landen in het Midden-Oosten actief is. Hamas bestaat uit verschillende takken, de gewapende tak zijn de al Qassam-brigades.
Leider van de gewapende tak is Mohammed Deif (58). Hij kwam onherkenbaar in beeld – in een donkere ruimte werden alleen zijn gezicht en profiel getoond – maar het was de stem van Deif die zaterdag de operatie al-Aqsa-storm aankondigde, met ongekende gevolgen.
Deif zaait al tientallen jaren dood en verderf in Israël, onder meer door het plannen van zelfmoordaanslagen. Het is een mysterieuze figuur, van wie slechts enkele getrouwen weten waar hij verblijft. Het Israëlische leger jaagt al meer dan twintig jaar op de man die al tal van moordaanslagen overleefde. Hij zou door het leven gaan zonder benen en mist daarnaast ook een oog en een arm. Hij werd geboren in de Gazastrook en sloot zich in 1987, tijdens de Eerste Palestijnse Opstand, aan bij Hamas. Daar maakte hij snel carrière, in 2002 nam hij de leiding van de militaire tak van Hamas over nadat Salah Shehade – zijn voorganger – om het leven kwam bij een luchtaanval.
Hamas weigert het bestaansrecht van Israël te erkennen en had lange tijd als officiële doelstelling de totale vernietiging van de staat. Dat stelden ze in 2017 bij naar een onafhankelijk Palestina met de grenzen van vóór 1967 en Jeruzalem als hoofdstad. Israël wees die koerswijziging van de hand als ongeloofwaardig.
De ongeziene operatie van de afgelopen dagen is volgens Hamas een reactie op de al zestien jaar durende blokkade van Gaza door Israël. Hamas heeft verschillende oorlogen met Israël gevoerd sinds het in 2007 de macht overnam in de Gazastrook. Door de grensblokkades zijn ruim 2,2 miljoen Palestijnen geïsoleerd van de relaxation van de wereld. Deze blokkades hebben geleid tot tekorten aan (levensreddende) medicijnen, voedsel, elektriciteit en schoon drinkwater.
Hamas wordt door onder meer Israël, de EU-landen, de VS en het Verenigd Koninkrijk beschouwd als een terreurorganisatie.
Fatah
Naast de Gazastrook bestaan de Palestijnse Gebieden ook uit een deel van de Westelijke Jordaanoever. Ook dat gebied werd in 1967 bezet door Israël. In een groot deel hebben de Palestijnen zelfbestuur. Er wonen zo’n 3 miljoen Palestijnen en 600.000 Israëlische kolonisten. Het bestuur is in handen van de beweging Fatah (letterlijk: de overwinning) en wordt geleid door president Mahmoud Abbas.
Fatah werd opgericht in 1959, onder meer door Yasser Arafat als ‘bevrijdingsleger van Palestina’, beter bekend onder de afkorting PLO. Fatah en Hamas waren lange tijd water en vuur. Dit komt voor een deel doordat Hamas strijdt voor een een islamitische staat Palestina, terwijl Fatah een een vrije, Arabisch gezinde en socialistische republiek Palestina nastreeft. Veel Palestijnen zien de Westelijke Jordaanoever als deel van hun toekomstige staat, met Oost-Jeruzalem als hoofdstad. Op dit second lijkt dat streven verder weg dan ooit en bestaat in Israël de vrees dat er ook vanuit de Westelijke Jordaanoever massaal verzet ontstaat en dat Fatah zich aansluit bij Hamas. De Palestijnse president Abbas zei na de aanvallen van Hamas op Israël dat de Palestijnen het recht hebben zichzelf te beschermen tegen ‘de terreur van kolonisten en bezettingsgroepen.’
Hezbollah
Hezbollah (letterlijk: partij van God) werd in 1982 in Libanon opgericht als reactie op de Israëlische invasie van datzelfde jaar. Het is zowel een groep militante sjitische moslims als een politieke groepering in Libanon. Aanvankelijk wilde Hezbollah een islamitische staat vestigen in dit land, geïnspireerd door de Iraanse revolutie in 1979. Dat plan is niet uitgevoerd, aangezien Libanon behalve een grote groep sjiieten (naar schatting 31 procent) ook veel christenen (32 procent) telt.
Nog steeds heeft Hezbollah veel politieke en militaire invloed in het zuiden van Libanon. De organisatie, die onder leiding staat van geestelijke Hassan Nasrallah, heeft zetels in het Libanese parlement. Hezbollah beschouwt Israël als een aartsvijand en werkt veel samen met Hamas. Zo wonen er vertegenwoordigers van Hamas in Libanon. Ook krijgt de groepering veel steun uit Iran.
Afgelopen weekeinde bleek al dat de aanval van Hamas op Israël op grote steun kon rekenen in Libanon. In de Palestijnse vluchtelingenkampen in het buurland van Israël vierden mensen feest. En Hezbollah voerde afgelopen weekend al een groot aantal aanvallen met mortiergranaten uit op de door Israël bezette Golanhoogte. ,,Onze geschiedenis, onze wapens, onze raketten zijn met jullie’’, aldus Hezbollah.
De vijandigheden tussen Israël en Hezbollah bereikten hun hoogtepunt in 2006 tijdens een Libanese Oorlog. Na de daaropvolgende wapenstilstand kwam het tot nu toe niet meer tot grote gewapende conflicten tussen Hezbollah en Israël.
Iran
Iran heeft maandag ontkend betrokken te zijn geweest bij de aanval van Hamas op Israël. De Iraanse delegatie bij de VN gaf daartoe een verklaring uit. ,,De vastberaden stappen van de Palestijnen zijn een volkomen legitieme verdediging tegen zeventig jaar bezetting en verschrikkelijke misdaden van het onrechtmatige zionistische regime”, luidde de verklaring.
Ook werd in de verklaring uitgesproken dat Iran de Palestijnen zonder voorbehoud zou steunen. ,,Maar we zijn niet betrokken bij het Palestijnse antwoord, dat door Palestina zelf werd uitgevoerd.” Eerder hadden hooggeplaatste leden van Hamas en Hezbollah gezegd dat Iraanse veiligheidsfunctionarissen hadden geholpen bij het plannen van de verrassingsaanval van Hamas op Israël.
Zo zouden particulars van de operatie uitgewerkt zijn tijdens een aantal bijeenkomsten in Beiroet, bijgewoond door functionarissen van de Iraanse Revolutionaire Garde en vertegenwoordigers van vier door Iran gesteunde militante groeperingen waaronder Hamas en Hezbollah, zeiden ze.
De Amerikaanse regering meldt nog geen bewijs te hebben gezien dat Iran deze specifieke aanval heeft geleid, maar feit is dat Hamas en Iran al jarenlang een innige relatie hebben. Veel deskundigen vermoeden dat Iran wel degelijk heeft geholpen (onder meer met materieel) om de grootscheepse en goed georganiseerde aanval mogelijk te maken.
Iran ziet Israël als aartsvijand. Teheran ziet de stichting van Israël als een teken van westerse overheersing in het overwegend islamitische Midden-Oosten.
Free of charge onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.
