‘Dieselbusjes-run verwacht in aanloop naar uitstootloze binnensteden’

• Charlotte Klein

  redacteur Economie

Bepaalde regelingen en uitzonderingen maken het voor ondernemers aantrekkelijk om vóór 2025 – als veel binnensteden bevoorraad moeten worden door uitstootloze busjes – nog snel dieselbusjes in te slaan. Hierdoor komt het impact van deze zogeheten zero-emissiezones in de eerste periode onder druk te staan.

Dat blijkt uit een marktverkenning van energiebedrijf Joulz. Het wordt bevestigd door ondernemers en cijfers van de Bovag en de RAI Vereniging.

Eerder kwamen uit een rondgang van de NOS de kopzorgen van gemeenten en ondernemers over de aankomende wetgeving naar voren, zoals een vol stroomnet, hogere kosten en geen laadplekken. De gemeente Amsterdam hield zich zelfs niet aan haar eigen regels, en vroeg in een aanbesteding voor afvalwagens nog snel om dieseltrucks.

Daar is de hoofdstad niet alleen in, merkt Joulz, een bedrijf dat voor 20.000 zakelijke klanten de elektriciteitsvoorziening regelt. Toen het de afgelopen maanden nauwelijks verzoeken kreeg om bedrijven gereed te maken voor de overstap naar elektrische voertuigen, krabde het zich achter de oren. En dus ging het klanten vragen waarom die verzoeken niet kwamen.

Wat bleek? “Bijna niemand was écht bezig met de elektrificatie”, zegt Joulz-baas Sytse Zuidema. “Er zijn heel wat mogelijkheden om er nog niet aan te beginnen, en daar wordt dus gebruik van gemaakt.”

Een van die mogelijkheden is bijvoorbeeld dat nieuwe dieselbusjes en -trucks die vóór 2025 zijn aangeschaft, nog tot 2028 mogen rondrijden. Bij vrachtwagens is het aandeel elektrisch heel klein: dit jaar was 1 op de 30 (nieuwe en oude) aangekochte vrachtwagens elektrisch.

Bij bestelbusjes stijgt het marktaandeel van elektrisch sneller. Maar volgens Zuidema nog steeds veel te langzaam, zeker als je weet dat vanaf 2030 de binnensteden van grote gemeenten moeten worden bevoorraad zonder uitstoot.

Wat waarschijnlijk meespeelt bij de tendens om nog snel dieselbusjes te kopen, is de afschaffing van de vrijstelling van bpm voor ondernemers in 2025. In lekentaal: tot dan is het gunstig om een (diesel)busje te kopen, need daarna moeten ondernemers web als particulieren aankoopbelasting (bpm) betalen. Vanaf dan wordt deze belasting ook gekoppeld aan de hoeveelheid CO2 die een voertuig uitstoot.

De RAI Vereniging, de branchevereniging van auto-importeurs, verwacht dat deze afschaffing een tegengesteld impact zal hebben: “De verduurzaming van het wagenpark wordt hierdoor eerder vertraagd dan versneld. In 2024 zullen er nog veel dieselwagens gekocht worden, waarna deze markt in 2025 ineenzakt.”

Dat ondernemers nog niet massaal overstappen naar elektrisch, herkent de RAI dan ook: “Het aandeel groeit, maar er is nog geen sprake van een trendomslag.” Autobrancheclub Bovag ziet hetzelfde: “Onze leden maken hun eigen afweging.”

Stadslogistiek-docent Walther Ploos van Amstel waarschuwde hier eerder al voor: de regelingen zijn wat hem betreft vaak te breed gedefinieerd en de lijst met uitzonderingen is te lang.

Wagenparkbeheerder John Laagland van het Volendamse elektrotechniekbedrijf Cas Sombroek heeft twee jaar terug bij de vernieuwing van het wagenpark (vijftig busjes) vooral voor diesel gekozen: “Het was anders echt te duur, en we hebben hier ook geen plek voor zo veel laadpalen. Laat staan dat die infrastructuur er al is in Amsterdam. Voor veel ondernemers is dit onwerkbaar.”

Jammer, vindt Zuidema: “Ik vond eigenlijk dat gemeenten het greatest truthful deden. Het werd een paar jaar terug aangekondigd en alle betrokken partijen kregen vijf jaar de tijd. Veel klanten zijn wel wat aan het proberen, maar er zijn er maar weinig die helemaal doorpakken.”

Volgens Zuidema gaat dat een probleem worden, need zoiets ingrijpends voorbereiden kost tijd. “Inmiddels is de netcongestie bekend, je kan als bedrijf op sommige plekken lang wachten op een aansluiting. Wil je over een jaar ineens overstappen op elektrisch, dan kan dat niet zomaar.”

Hij verwacht een ‘dieselhausse’ voor 2025. Maar partijen die wachten met elektrificatie, hebben volgens Zuidema het nakijken. “Partijen die nu al bezig zijn, hebben straks een voorsprong. De transitie is onvermijdelijk.”

In deze gemeenten komen zero-emissiezones: